Europejski Akt o Dostępności (EAA) – wszystko co musisz wiedzieć

Europejski Akt o Dostępności (EAA) to dyrektywa Unii Europejskiej, której celem jest zapewnienie lepszego dostępu do produktów i usług osobom z niepełnosprawnościami oraz tym, które mają szczególne potrzeby. Sprawdź, kto ma obowiązek wdrożenia jej założeń i jak wygląda jej realizacja w Polsce. 

Z tego artykułu dowiesz się czym jest Europejski Akt o Dostępności, jakie podmioty podlegają przepisom EAA, jak dyrektywa została wdrożona w polskim porządku prawnym oraz jakie konsekwencje niesie EAA dla firm i konsumentów Wyjaśniamy także jak wdrożyć Europejski Akt o Dostępności, jak spełnić wymogi EAA dzięki standardom WCAG i dlaczego EAA ma tak duże znaczenie. 

Europejski Akt o Dostępności (EAA) to skrócona nazwa Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/882 z 17 kwietnia 2019 roku, dotyczącej standardów dostępności dla wybranych produktów i usług. Inicjatywa ta powstała w odpowiedzi na potrzebę szerszego uwzględniania osób z niepełnosprawnościami oraz tych, które mają szczególne potrzeby.  

Jej głównym założeniem jest eliminacja przeszkód ograniczających samodzielność i komfort codziennego życia osób z trudnościami ruchowymi, sensorycznymi czy poznawczymi. Dyrektywa ma również na celu harmonizację przepisów we wszystkich państwach członkowskich UE, co ułatwi wprowadzanie bardziej dostępnych rozwiązań technologicznych i usługowych, także z myślą o seniorach i osobach z ograniczoną sprawnością. EAA zobowiązuje firmy i instytucje publiczne do projektowania swoich produktów i świadczenia usług w sposób dostępny i przyjazny dla każdego użytkownika. 

Europejski Akt o Dostępności (EAA) znajduje zastosowanie zarówno w sektorze publicznym, jak i prywatnym. Dotyczy szerokiego spektrum podmiotów – od firm komercyjnych, przez instytucje administracji publicznej, po organizacje pozarządowe funkcjonujące na terenie Unii Europejskiej. 

Regulacja ta obejmuje głównie dostawców produktów i usług, które mają istotne znaczenie w codziennym życiu osób z ograniczeniami funkcjonalnymi. Szczególny nacisk położono na podmioty świadczące usługi cyfrowe, takie jak strony internetowe, aplikacje mobilne, bankomaty, terminale płatnicze, systemy komunikacyjne oraz infrastruktura transportu zbiorowego. 

Polska, jak każde państwo członkowskie Unii Europejskiej, ma obowiązek implementacji przepisów wynikających z Europejskiego Aktu o Dostępności (EAA) do krajowego porządku prawnego. Część regulacji w zakresie dostępności funkcjonuje już w systemie prawnym. Wdrożenie postanowień EAA w Polsce odbywa się m.in. poprzez: 

• ustawę z dnia 26 kwietnia 2024 r. o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze; 

• ustawę z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami, odnoszącą się do jednostek sektora publicznego. 

Nowe przepisy skierowane do przedsiębiorców zaczną obowiązywać 28 czerwca 2025 r. Zobowiązują one firmy i punkty usługowo-handlowe do zapewnienia dostępnej obsługi klienta, uwzględniającej potrzeby osób starszych, z niepełnosprawnością czy innych grup wymagających szczególnego wsparcia. Termin ten stanowi zatem granicę, do której firmy muszą wdrożyć wymagane zmiany, aby uniknąć odpowiedzialności prawnej. 

Europejski Akt o Dostępności wprowadza istotne zmiany mające na celu poszerzenie dostępności produktów i usług na wspólnym rynku UE. Dla grup dotychczas pomijanych stanowi to realną szansę na poprawę komfortu życia i aktywniejszy udział w życiu społecznym. Nowe regulacje oznaczają jednak również poważne wyzwania dla firm, które muszą odpowiednio dostosować swoje procesy, by sprostać nowym standardom dostępności. 

Konsekwencje EAA dla firm 

1. Wyższe koszty początkowe – spełnienie wymogów Europejskiego Aktu o Dostępności wiąże się z koniecznością poniesienia dodatkowych kosztów, zwłaszcza w początkowej fazie wdrażania. Firmy muszą zainwestować m.in. w nowoczesne rozwiązania technologiczne, przeprowadzenie analiz dostępności oraz odpowiednie szkolenia dla personelu, np. detaliczne sieci handlowe będą zmuszone przystosować swoje witryny internetowe i aplikacje mobilne, natomiast przewoźnicy – zmodernizować infrastrukturę sprzedaży biletów i systemy informacyjne. 

2. Zyski w perspektywie długoterminowej – choć początkowo dostosowanie się do nowych przepisów oznacza dodatkowe koszty, w dłuższym okresie może przełożyć się na wymierne zyski – zarówno finansowe, jak i wizerunkowe. Dzięki lepszej dostępności stron internetowych czy aplikacji, przedsiębiorstwo może dotrzeć do szerszego grona odbiorców, zwiększając tym samym swoje możliwości sprzedażowe. Ponadto firmy zaangażowane w tworzenie inkluzywnych rozwiązań zyskują opinię nowoczesnych i społecznie odpowiedzialnych, co pozytywnie wpływa na ich pozycję rynkową. 

3. Ujednolicenie regulacji na poziomie całej UE – jednolite przepisy obowiązujące w całej Unii Europejskiej upraszczają działalność firm funkcjonujących transgranicznie. Raz wdrożone standardy dostępności umożliwią oferowanie produktów i usług na różnych rynkach unijnych bez konieczności dostosowywania ich do lokalnych wymogów. To oznacza uproszczenie działań operacyjnych, produkcyjnych i logistycznych, a w efekcie – obniżenie kosztów. 

4. Impuls dla innowacji i konkurencyjności – wymóg zapewnienia dostępności może stać się silnym bodźcem do rozwoju. Przedsiębiorstwa będą musiały opracowywać nowe, bardziej przystępne rozwiązania, aby sprostać oczekiwaniom społecznym i prawnym. Taka presja regulacyjna może skutkować powstaniem innowacyjnych produktów i technologii lepiej odpowiadających potrzebom zróżnicowanych grup użytkowników. 

Konsekwencje EAA dla konsumentów 

1. Lepsza dostępność codziennych rozwiązań – Europejski Akt o Dostępności znacząco ułatwi korzystanie z produktów i usług osobom z ograniczoną sprawnością oraz starszym użytkownikom. Dzięki odpowiednim modyfikacjom, takim jak bardziej intuicyjne bankomaty, ergonomiczne terminale płatnicze czy przystosowane automaty biletowe, osoby niewidome, niedowidzące lub z ograniczeniami ruchowymi będą mogły samodzielnie realizować codzienne czynności. 

2. Większa samodzielność i komfort życia – ułatwienia w dostępie do usług przekładają się na większą niezależność osób z niepełnosprawnościami. Brak konieczności korzystania z pomocy innych w codziennych sytuacjach, takich jak kupno biletu czy dokonanie przelewu, pozwala im na większą swobodę działania i pozytywnie wpływa na codzienne funkcjonowanie. 

3. Większy wybór i pełniejszy udział w rynku – zmiany narzucone przez nowe przepisy otwierają rynek na osoby dotychczas wykluczone z wielu ofert. Dzięki temu mogą one korzystać z rozwiązań, które wcześniej były poza ich zasięgiem. Większa konkurencja na rynku produktów i usług dostępnych dla wszystkich może też przełożyć się na spadek cen i poprawę jakości. 

4. Przyjazne technologie dla każdego – dostosowanie platform cyfrowych do potrzeb osób z ograniczeniami zwiększa funkcjonalność również dla szerszej grupy użytkowników. Przejrzystość, logiczna nawigacja i lepsza dostępność treści sprawiają, że strony i aplikacje stają się bardziej komfortowe także dla osób bez niepełnosprawności, poprawiając ogólne doświadczenie użytkownika.  

Europejski Akt o Dostępności redefiniuje podejście do tematu dostępności – nie tylko jako obowiązku prawnego, lecz także jako impulsu do trwałych zmian społecznych i gospodarczych. Nowe regulacje motywują przedsiębiorstwa do wdrażania innowacyjnych technologii, które przynoszą wymierne korzyści zarówno klientom, jak i samym firmom. Ułatwienia w dostępie do usług i produktów zwiększają autonomię osób z niepełnosprawnościami, umożliwiając im pełniejsze uczestnictwo w życiu społecznym i zawodowym.